Osaka Üniversitesi'nden Kentaro Terada liderliğindeki bir ekip, Kaguya ismindeki Selenolojik ve Mühendislik araştırmaları yapan uzay aracının Ay yüzeyinden topladığı verileri inceledi. Araştırmacılar, Ay toprağında Dünya'dakiyle aynı oksijen izotopunun bulunduğunu tespit ettiler.
Son bir buçuk milyar yıl boyunca Dünya atmosferindeki oksijenin neredeyse tamamı fotosentezden geliyor. Bu; Ay'da bulunan kayaların, Dünya'daki canlılardan az miktarda oksijen aldığı anlamına geliyor; yine başka araştırmacılar Ay'ın bitki atıklarıyla "kirlenmiş" olduğunu söylediler. [Ay: 10 Şaşırtıcı Gerçekler]
Japonya Havacılık ve Uzay Keşif Ajansı (JAXA) 2007 yılında Kaguya'yı fırlattı. İnsansız uzay aracı görevini tamamladı ve 2009'da aya düştü. Aracın misyonu; Ay'ın kökenini, yüzeyini ve yer çekim ortamını incelemekti. Rokette bulunan İyon Enerji Analizörü (IEA) ve İyon Kütle Analiz Cihazı (IMA), Ay'dan gelen iyonları (yüklü atomlar) ve Dünya manyetosferindeki iyonları ölçtü.
Ay, uzaydaki yolculuğu sırasında, iki farklı ortamda hareket eder; Dünya çevresindeki yörüngesinin çoğunda, Güneş'in etki alanında, Güneş rüzgalarına maruz kalır ve buradan iyonlar alır. Ay Güneş'in etki alanı dışına çıktığında ise Güneş'ten uzak olduğu bölgede (manyetotay denir), Dünya'nın manyetik alanının uzandığı yerde bulunur. Bu alanda Dünya'dan yayılan yüklü parçacıklar Ay'a ulaşır.
Bu diyagram, Güneş rüzgarının ve Dünya'nın manyetik alanının, Dünya'dan Ay'a oksijen iyonlarını nasıl yönlendirdiğini gösterir. Japon Kaguya uzay aracı, Ay'daki oksijen izotopunu tespit etti.
Kaynak : Osaka Üniversitesi / NASA
Güneş ışığı veya zaman zaman oluşan kozmik ışın, Atmosferin üzerindeki oksijen atomlarına (veya herhangi bir gaz atomuna) vurduğu zaman, bu atomlar bir elektron kaybedip + yüklü hale dönüşebilirler. Dünya'nın manyetik alanı, bu oluşan iyonların bazılarını yakalar, bazıları da uzaya fırlar.
Terada; Space.com'a, iyonların nereden geldiğine dair kanıtın oksijen-16 izotopunda olduğunu söyledi. Dünya'nın üst atmosferi ve Ay nispeten daha hafif olan oksijen-16 izotopu içerir. Ay toprağının oksijen içeriği üç bileşene sahiptir: bunlardan biri zengin oksijen-16'dır, bu Güneş rüzgarlarından gelir, bir diğeri de zayıf oksijen-16'dır. Zayıf oksijen-16'nın Ay toprağına nereden geldiği Japon ekip tarafından yapılan araştırmaya kadar bilinmiyordu. Kaguya uzay aracı tarafından toplanan veriler Dünya atmosferi içindeki iyonlarla kıyaslandığında, zayıf oksijen-16'nın Dünya'daki ile aynı olduğu tespit edildi.
Terada, "İlginç bir şekilde, Ay toprağının bilinmeyen [oksijen-16] zayıf bileşeninin izotopik karşı konumu, Ozon tabakasınınkiyle aynıdır" dedi.
Ayrıca Güneş'ten gelen iyonlar daha yüklüdür. Nötr oksijen atomlarının sekiz protonu ve sekiz elektronu vardır. Dünya'daki oksijen atomları sadece bir elektron kaybeder (ve O + olarak kaydedilir). Güneşten gelenler genellikle bundan daha fazla elektron kaybederler; O5 + olarak gösterilirler, oksijen atomunun beş elektron kaybettiği anlamına gelir.
Bilim adamları, Ay toprağındaki oksijenin Dünya'dan geldiğine dair bir diğer kanıt da, iyonların Ay topraklarına ne kadar nüfuz ettiği hususudur. Dünya'daki iyonlar, takımın Ay'da bulduğu oksijen iyonlarıyla aynı enerji aralığına denk geliyorlar ve yaklaşık 1.000 elektron voltluk enerjiye sahiptirler. Çalışma, Güneş'ten kaynaklı iyonların daha yüksek enerjilere sahip olduğunu ve daha derinlere nüfuz ettiğini gösterdi.
Araştırma, Nature Astronomy dergisinin 30 Ocak sayısında yer alıyor.
Kaynak:http://www.space.com/35502-moon-has-oxygen-from-earth-plants.html
